हिमाल प्रेस 
पेरिस- द्वन्द्व, आर्थिक संकट र जलवायु विपत्तिका कारण गत वर्ष २५ करोड ८० लाख मानिसका लागि खाद्यान्न माग गरिएको पाइएको छ। संयुक्त राष्ट्रसंघले सार्वजनिक गरेको एक प्रतिवेदनअनुसार सन् २०२२ मा २५ करोड ८० लाख व्यक्तिका लागि आपतकालीन खाद्य सहायता आवश्यकता परेको थियाे।
संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेर्रेसले अहिले पनि १ अर्बभन्दा बढी मानिसले चरम भोकमरी सामना गर्नुपरेको बताए। ‘एक अर्बभन्दा बढी मानिस अहिले भोकमरीको चरमस्थिति सामना गरिरहेका छन्,’ उनले भने, ‘केही भोकमरीको संघारमा छन्। यो अकल्पनीय छ।’
भोकमरीको अन्त्य गर्न, खाद्य सुरक्षा हासिल गर्न र सबैका लागि उन्नत पोषण प्राप्त गर्न मानवजातिले नसकेको यो तीतो याथार्थ रहेको उनको भनाइ थियो। सन् २०२२ मा ५८ देश तथा क्षेत्रमा २५ करोड ८० लाख मानिसले उच्चस्तरको खाद्य असुरक्षाको सामना गर्नुपरेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।
तीमध्ये ४० प्रतिशतभन्दा बढी द्वन्द्वग्रस्त प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र कंगो, इथियोपिया, अफगानिस्तान, नाइजेरिया र यमनमा बसोबास गर्दै आएका छन्। खाद्य सहायताको अति आवश्यकता भएका मानिसहरूको यो समग्र आँकडा अहिले लगातार चौथो वर्ष बढेको छ।
प्रतिवेदनले उनीहरूलाई ‘संकट’, ‘आपतकाल’ वा ‘विपत्ति’को स्थितिमा वर्गीकृत गरेको छ। भोकमरीको मुख्य कारण जलवायु परिवर्तन र त्यसका कारण निम्तिएको विनाशकारी खडेरी रहेको बताइएको छ।
जलवायुविद्हरूको एक अन्तर्राष्ट्रिय समूह ‘वर्ल्ड वेदर एट्रिब्यूसन (डब्लुडब्लुए)’ले गत महिना मानवका कारण निम्तिएको जलवायु परिवर्तनका कारण सोमाली प्रायद्वीपमा कृषिजन्य वस्तुको अभाव ‘लगभग १०० गुणा बढी’ हुने सम्भावना बनाएको बताएको थियो।
प्रतिवेदनमा समावेश गरिएका ५८ मुलुकमध्ये पाँच वर्षमुनिका ३ करोड ५० लाखभन्दा बढी बालबालिका कुपोषित र अत्यधिक दुब्लो भएको उल्लेख छ। भोकमरी र कुपोषणविरुद्ध लड्नका लागि आवश्यक पर्ने मानवीय सहायता आवश्यकताको तुलनामा फितलो भएको गुर्टेसले बताए।
गत वर्ष खाद्य संकट ‘द्वन्द्व र असुरक्षा, आर्थिक झट्का र मौसमको चरम सीमा’का कारण भएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ। कोभिड-१९ को लामो सामाजिक आर्थिक प्रभाव, युक्रेनमा युद्धको प्रभाव र बारम्बार खडेरी तथा अन्य मौसमसँग सम्बन्धित थिए।
गत वर्ष फेब्रुअरीमा युक्रेनमा रूसी आक्रमणको प्रभाव युक्रेन र रूसले ‘ईन्धन, मल र गहुँ, मकै र सूर्यमुखी तेलजस्ता आवश्यक खाद्य वस्तुहरूको उत्पादन र व्यापारमा’ गरेको प्रमुख योगदानको कारण रहेको थियो।
गत वर्षको जुलाईमा संयुक्त राष्ट्रसंघ र टर्कीले युक्रेनको खाद्यान्न निर्यातलाई सहज बनाउन ऐतिहासिक सम्झौता गरेका थिए। तर सन् २०२२ को अन्त्यसम्ममा विश्वव्यापी खाद्य वस्तुको मूल्यमा गिरावट आए पनि महामारीअघिको स्तरभन्दा माथि नै रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।
संयुक्त राष्ट्रसंघका अधिकारी तथा गैरसरकारी संस्थाले गत महिना जलवायु परिवर्तन, द्वन्द्वका कारण कृषि उत्पादनमा भएको कमीलगायतका कारण खाद्यान्न अभावजस्ता कारणबाट अफ्रिकामा मृत्यु हुनेको संख्या बढ्दै गएको चेतावनी दिएका थिए।
इथियोपिया, केन्या र सोमालियामा हरेक ३६ सेकेन्डमा एक जनाको भोकमरीका कारण मृत्यु हुने गरेको संयुक्त राष्ट्रसंघीय बाल संगठन युनिसेफ र गैरसरकारी संस्था केयर एण्ड अक्सफामले जनाएको छ। रासस/सिन्ह्वा
