हिमाल प्रेस 
काठमाडौँ- साहित्यकार धीरकुमार श्रेष्ठको दुईवटा समालोचनात्मक कृति बजारमा आएको छ। श्रेष्ठको ‘अध्ययन विश्लेषण’ र ‘आख्यानको आँखीझ्याल’ पुस्तक मंगलबार राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा विमोचन गरिएको हो। कृतिको विमोचन प्रा.डा. दयाराम श्रेष्ठ, प्रा.डा. कुमार कोइराला, प्रा.डा. रामप्रसाद ज्ञवाली, प्रा.डा. देवी नेपाल, समालोचक अनुपमा रेग्मी र ऐरावती प्रकाशनका अध्यक्ष रामदेव पाण्डेले संयुक्त रूपमा गरेका हुन्।
‘अध्ययन विश्लेषण’ मा काव्य, नाटक, निबन्ध/नियात्रा, समालोचना, साहित्यिक पत्रकारिता, अनुवाद, बालसाहित्य र भाषा/व्याकरणसँग सम्बन्धित फुटकर समालोचना छन्। काव्यअन्तर्गत नेपाली कविता र कवि, घिमिरेका कवितामा प्रकृति चित्रण, मिथिलाको सम्झनामा अतीतको गौरवगाथा, रचना गर्भ र सन्दर्भमा यूरी एलेक्सएभियच गागारिन र हरिशरणका कविता गरी पाँचवटा सामग्री छन्।
यसैगरी नाटकअन्तर्गत माधव घिमिरेको गीतिनाटक अश्वत्थामाको भावविधान, ऐतिहासिक कंकालमा निर्मित रणदुल्लभ एकांकीको नाटकीय वियोगान्त गरी दुईवटा सामग्री छन्। निबन्ध/नियात्राअन्तर्गत गिरीका संस्मरणात्मक निबन्धहरू, तेजप्रकाश श्रेष्ठका केही नियात्रा, समालोचनाअन्तर्गत समालोचनाको समालोचना, प्रश्रितका दृष्टिमा महाकवि देवकोटाको वैचारिक विकास, रिमाल केन्द्रित समालोचनामा ठाकुर पराजुली, भूमिकाकार प्रमोद प्रधानका भूमिका लेखनको आलेखन संकलित छन् भने साहित्यिक पत्रकारिताअन्तर्गतका बिनाजनैका बाहुन : काशीबहादुर र भवानीलाई पत्र गरी दुई सामग्री छन्।
श्रेष्ठको ‘अध्ययन विश्लेषण’ भित्र ‘त्यो तलाको मालिक : किशोर पहाडी’ अनुवादसँग सम्बन्धित सामग्री हो। सम्भावनाका क्षितिज : दीपेश, रजनीको व्यथाको कथा, मोटरसाइकलको बिहे? बालसाहित्यसँग सम्बन्धित समालोचना हुन्। भाषा/व्याकरणअन्तर्गत पाँचवटा सामग्री छन्।
ती हुन्- मानक नेपाली भाषामा वर्णविन्याससम्बन्धी त्रुटि विश्लेषण, शब्द रुपायन र पदसंगतिसम्बन्धी त्रुटि विश्लेषण, तुलोमा (नयाँ) सजिलो व्याकरण, अक्षर संरचनाको शिक्षणका क्रममा देखिएका त्रुटिहरूको विश्लेषण, अस्तित्वको खोजीमा किराँत खम्बु (खम्मु) नाछिरिङ भाषा। कृतिको परिशिष्ट खण्डमा भूमिकाकार प्रमोद प्रधानबाट लेखिएका भूमिकाहरूको सूची र भवानी घिमिरेलाई प्राप्त पत्रहरूको तेरिज संकलन गरिएको छ।
‘आख्यानको आँखीझ्याल’ मा उपन्यास र कथासँग सम्बन्धित १८ वटा सामग्री संकलित छन्। उपन्यासअन्तर्गत सैद्धान्तिक कसीमा उपन्यास, औपन्यासिक वर्गीकरण, जेलिएकोमा जेलिँदा, बसाइँमा लीलबहादुर क्षेत्री, औपन्यासिक ऐनामा घामका पाइलाहरू, दृष्टि प्रक्षेपण : त्रिदेवीउपर गरी ६ वटा सामग्री छन्।
यसैगरी कथाअन्तर्गत सैद्धान्तिक कसीमा कथा, छिमेकीमा गुरुप्रसाद मैनाली, दोषी चस्मामा विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, गोठालेको कथाकारिता, किन भयो सरिताको हत्या, रातभरि हुरी चलाएका इन्द्रबहादुर राई, फुटपाथ मिनिस्टर : रमेश विकल, मोहदंशको दंशन, सन्त्रासदेखि पर : प्रेमा शाह, कथाहरूमा शैलेन्द्र साकार, लछमनियाको गौनामा सनत रेग्मी, सुनामीमा इल्या भट्टराई गरी १२ वटा सामग्री छन्।
कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि प्रा.डा. श्रेष्ठले धीरकुमारको समालोचनामा प्राध्यापकीय र परम्परागत रहेकाले त्यसबाट माथि उठ्नुपर्ने बताए। उनले भने, ‘श्रेष्ठका धेरै समालोचना प्राध्यापकीय छन्। अब यसमाथि उठ्नुपर्छ।’ प्रा.डा. कोइरालाले दयाराम श्रेष्ठ र उनका समकालीन समालोचकहरूले स्थापित गरेको प्रभावलाई श्रेष्ठका दुई कृतिले पनि पछ्याएको बताए। प्रा.डा. ज्ञवालीले पठन संस्कृति संकुचित हुँदै गइरहेका बेला यस्ता कृतिको मूल्य झन् बढेको बताए। प्रा.डा. नेपालले श्रेष्ठका दुवै कृतिमा संकलित सामग्री निकै खँदिलो र कसिलो रहेको बताए।
समालोचक अनुपमा रेग्मीले भावनात्मक मूल्यलाई मान्यता दिइएका दुवै कृति प्रभावपरक मूल्यांकनका दृष्टिले सफल रहेको बताइन्। कृतिको प्रकाशन ऐरावती प्रकाशनले गरेको हो। साहित्यकार श्रेष्ठ कथाकार र कविका रूपमा पनि परिचित छन्। साथै उनको सम्पादनमा साढे दुईभन्दा बढी समयदेखि शब्दांकुर साहित्यिक प्रधान पत्रिका निरन्तर प्रकाशित हुँदै आएको छ। निजामती सेवाको सहसचिवबाट अवकाश भएका श्रेष्ठ लामो समयदेखि प्राध्यापनमा संलग्न छन्।
