हिमाल प्रेस 
नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा
काठमाडौँ- उपसभापति पूर्णबहादुर खड्कालाई कार्यवाहकको जिम्मेवारी दिएर पार्टी नेतृत्वबाट ओझेल परेका सभापति शेरबहादुर देउवा सक्रिय हुँदा पनि नेपाली कांग्रेसभित्रको विवाद समाधान हुन कठिन देखिएको छ। असोज २८ गतेदेखि जारी केन्द्रीय कार्यसमिति बैठक तत्काल विशेष महाधिवेशन कि नियमित महाधिवेशन भन्ने विवादका कारण पार्टीमा गतिरोध उत्पन्न भएको हो।
विवाद समाधान हुन नसकेका केन्द्रीय समिति पटकपटक सर्दै आएको छ। कांग्रेस केन्द्रीय समिति बैठक पटक–पटक स्थगित हुने कारण हो- महाधिवेशन मिति तोक्ने किचलो। आइतबारका लागि बोलाइएको बैठक अब सोमबार बस्नेछ। पार्टी मुख्य सचिव कृष्णप्रसाद पौडेलले सोमबार दिउँसो २ बजेसम्मका लागि बैठक सारिएको जानकारी दिए।
पार्टीको १५ औँ महाधिवेशनको मिति तय गर्ने विषयमा नेताहरू एकमत हुन सकिरहेका छैनन्। महाधिवेशन मिति तोक्ने सन्दर्भमा विवाद उत्कर्षमा पुगेपछि कतिपय विश्लेषकहरूले कांग्रेस विभाजनको संघारमा पुगेको तर्क गर्न थालेका छन्। राजनीतिक विश्लेषक पुरञ्जन आचार्य महाधिवेशनका सन्दर्भमा देखिएको विवादका कारण कांग्रेस विभाजित भएको घोषणा हुनमात्र बाँकी रहेको बताउँछन्। उत्कर्षमा पुगिसकेको विवाद अब समाधान हुने सम्भावनासमेत उनले देखेका छैनन्।
‘नेताहरूमा ठूलो इगो देखिएको छ। कोही पनि आफ्नो अडानबाट पछि हट्ने अवस्थामा छैनन्,’ आचार्य भन्छन्, ‘विशेष महाधिवेशनको प्रस्ताव अघि सारेर महामन्त्रीहरू फसिसकेका छन्। उनीहरू ब्याक हुने अवस्थामा छैनन्। यो प्रस्ताव गलत तरिकाबाट आएको छ। संस्थापनका नेताहरू आफ्नै अडानमा छन्। त्यसैले कांग्रेस विभाजनको संघारमा पुगिसकेको मेरो बुझाइ छ।’
सभापति शेरबहादुर देउवा उपचारका लागि सिंगापुर जाने भएपछि २८ असोजदेखि कार्यवाहक सभापतिको रूपमा कांग्रेसको नेतृत्व उपसभापति पूर्णबहादु खड्काले सम्हालिरहेका छन्। डेढ महिना बढीदेखि चलिरहेको केन्द्रीय समिति बैठकको सभापतित्व पनि उनले नै गरिरहेका छन्। तर महाधिवेशनका सन्दर्भमा देखिएका विवाद समाधान गर्न कार्यवाहक सभापति खड्का असफल भइसकेका छन्।
महाधिवेशनसम्बन्धी विवाद समाधान गर्न असफल भएपछि १५ औँ महाधिवेशनमा सभापतिका आकांक्षी देखिएका खड्काको नेतृत्व शैलीमै प्रश्न उठेको छ। कार्यवाहक सभापति खड्का महाधिवेशनसम्बन्धी विवाद समाधान गर्न असफल भएपछि सिंगापुरबाट उपचार गराएर फर्किएका सभापति देउवा आफैँले अग्रसरता लिएका छन्। खड्कालाई दिएको कार्यवाहकको जिम्मेवारी फिर्ता नलिई देउवा महाधिवशेनसम्बन्धी विवाद समाधान गर्न अग्रसरता लिएका हुन्।
बाहिर सक्रिय नदेखिए पनि सभापति देउवा पार्टीभित्र देखिएको विवादको निकास निकाल्न निरन्तर नेताहरूसँग संवादमा छन्। यसबीचमा देउवाले आफ्नो गुटका मात्रै नभएर महामन्त्रीसहित इतरपक्षीय नेताहरूसँग पनि छलफल गरिरहेका छन्। तर, देउवा आफैँले अग्रसरता लिए पनि कांग्रेसको महाधिवेशनसम्बन्धी विवादले निकास पाउन सकेको छैन।
शुक्रबार पार्टी नेताहरूसँग छलफल गरेको देउवाले शनिबार पनि बैठक बोलाएका थिए। बैठकमा सहभागी नेताहरूका अनुसार सभापति देउवा विशेष अधिवेशनको सट्टा नियमित अधिवेशन नै गराउन चाहेका छन्। विशेष अधिवेशनमा जाँदा नेता कार्यकर्तामा नकारात्मक सन्देश जानसक्ने उनको बुझाइ छ।
पुसदेखि माघसम्म नियमित महाधिवेशन गरेर अहिलेको विवादलाई अन्त्य गरीे र पार्टी जोगाउन सकिने देउवाको भनाइ छ। शनिबारको बैठकमा पनि उनले मिलेर जान नेताहरूलाई आग्रह गरेका थिए। देउवाले नियमित अधिवेशनमा जान भनेपछि महामन्त्री गगन थापाले विशेष अधिवेशनको माग फिर्ता लिने जिम्मा आफूले लिन नसक्ने बताएका थिए।
‘सभापतिजीले विशेष महाधिवेशनमा जानु हुन्न भन्नुभयो। पुस, माघ कहिले हुन्छ नियमित महाधिवेशनमै जाऔँ उहाँको धारणा रह्यो,’ बैठकमा सहभागी एक नेताले भने, ‘एकजुट भएर जाऔँ भन्नुभयो। महामन्त्रीजीले विशेष महाधिवेशनको माग फिर्ता लिने जिम्मा लिन नसक्ने भन्नुभयो।’
महामन्त्री थापा यसअघि झैँ बैठकमा विशेष महाधिवेशनमा जाँदा उपयुक्त हुने तर्क गरेका थिए। बैठकमा सहभागी भएका शेखर कोइराला, रमेश लेखक र महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्माले पुसमै नियमित महाधिवेशन गर्न सकिने बताएका थिए।
तर नेताहरू विमलेन्द्र निधि र कृष्णप्रसाद सिटौलाले पुसमा महाधिवेशन सम्भव नभएको तर्क दिएका थिए। पुसमा महाधिवेशन गर्दा फागुन २१ मा हुने प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा अप्ठ्यारो हुने उनीहरूको भनाइ थियो।
पुसमा महाधिवेशन गर्दा माघमा हुने राष्ट्रियसभा र फागुनमा हुने प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचनका उम्मेदवार छनोटदेखि प्रचारप्रसारमा समेत बाधा हुने तर्क निधि र सिटौलाको थियो। ‘पुसमा महाधिवेशन गर्न समय पुग्दैन। ९० जना साथीहरूले पटकपटक छलफल गरेका छौँ। निर्वाचनपछि महाधिवेशन गरौँ भन्ने सबैको धारणा छ,’ दुवै नेताको भनाइ उद्धृत गर्दै ती नेताले भने,‘सहमति हुँदैन भने प्रक्रियामा गएर निर्णय गरौँ भन्ने हाम्रो धारणा छ।’
देउवाको अग्रसरतामा भएको छलफलमा पनि सहमति नजुटेपछि आइतबारका लागि बोलाइएको बैठक सारिएको ती नेताले बताए।
