ओलीको निसानामा अब विद्या भण्डारी

काठमाडौँ-  एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली आफ्नै पार्टीसँग जोडिएकी पूर्वसहकर्मी विद्यादेवी भण्डारीमाथि विषवमन गर्न थालेका छन्। नेतृत्वमा आएपछि प्रारम्भमा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल र पूर्वप्रधानमन्त्री झलनाथ खनाललाई निरन्तर कटाक्ष गर्दै आएका ओली अब भण्डारीतर्फ केन्द्रित भएका हुन्।

एक दशकयताका उनका अभिव्यक्ति शैली आक्रामक बनेको देखिन्छ। पछिल्ला सार्वजनिक कार्यक्रममा ओलीले भण्डारीलाई पार्टीको विरासत बेच्ने, व्यक्तिगत स्वार्थलाई प्राथमिकता दिने र राजनीतिक अस्मितासँग गद्दारी गर्ने जस्ता आरोप लगाएका छन्।

ओलीले भण्डारीलाई अप्रत्यक्ष रूपमा ‘व्यक्तिगत महत्त्वाकांक्षा मात्र पूरा गर्न खोज्ने नेतृ’ भनेर चित्रण गर्न थालेका छन्। यस्ता टिप्पणीले एमालेभित्र तरंग सिर्जना गरेको छ। लामो समयसम्म ओलीकी विश्वसनीय सहकर्मी मानिएकी भण्डारीमाथि पछिल्ला आक्रमणले पार्टीभित्रका वरिष्ठ नेताहरूलाई समेत असजिलो बनाएको छ।

पार्टीभित्र कतिपय नेताहरू ओलीको यस्तो अभिव्यक्तिलाई ‘व्यक्तिगत द्वन्द्वलाई राजनीतिको आवरण दिने प्रयास’ भनेर व्याख्या गर्छन्। भण्डारी निकट नेताहरू भने ओलीको यस किसिमको टिप्पणीले एमालेको नैतिक जगमा प्रश्न उठाएको तर्क गर्छन्। ओली र भण्डारीबीच बढ्दै गएको दूरी व्यक्तिगत असन्तुष्टिको परिणाम मात्र होइन, पार्टी नेतृत्व र भविष्यको शक्ति-केन्द्र कब्जा गर्ने प्रतिस्पर्धासँग पनि जोडिएको छ। भण्डारी अझै पनि एमालेभित्र प्रभावशाली शक्ति मानिन्छिन्। उनलाई महिला नेतृत्व र संगठनभित्रको आदर्श प्रतीकका रूपमा मान्नेहरूको पंक्ति ठूलै छ।।

राष्ट्रपतिबाट अवकाश लिएपछि भण्डारी एमालेको राजनीतिमा फर्कने तयारीमा थिइन्। सो कदमले उनी ओलीको निसानामा परिन्। एमाले नेताहरूका अनुसार भण्डारी सम्भावित अध्यक्षका रूपमा देखिएपछि ओलीसँगको दूरी अझ बढेको हो। असार १४ गते भण्डारीले मदन भण्डारी फाउन्डेसन मार्फत एमाले राजनीतिमा पुनरागमनको घोषणा गरेकी थिइन्। तर साउन पहिलो सातामा बसेको एमाले केन्द्रीय कमिटी बैठकले उनको सदस्यता खारेज गरिदियो। बैठकले ‘पूर्वराष्ट्रपतिको हैसियतमा बस्नुपर्छ, प्रत्यक्ष राजनीतिमा फर्कन मिल्दैन’ भन्ने निर्णय गरेपछि ओली-भण्डारी सम्बन्ध विवादास्पद बन्यो। त्यसयता ओली निरन्तर भण्डारीमाथि आक्रामक अभिव्यक्तिमा उत्रिएका छन्।

सार्वजनिक कार्यक्रममा ओलीले भण्डारीको रणनीतिको आधार बनेको मदन भण्डारी फाउन्डेसनमाथि समेत तिखा टिप्पणी गर्दै ‘फाउन्डेसन कसैको स्वार्थ पूर्तिका लागि बनाइएको होइन’ भने। भण्डारी सोही फाउन्डेसनकै नाममा सक्रिय भएकी छन्, जसले ओलीलाई अझ आक्रोशित बनाएको देखिन्छ। भण्डारी पक्षधर नेताहरू पनि फाउन्डेसनमार्फत ओलीलाई काउन्टर गरिरहेका छन्। यही कारण ओलीले आफ्ना कार्यकर्तालाई भण्डारीका कार्यक्रममा नजान निर्देशन दिएका छन्। तर कार्यकर्तामध्ये धेरैजसो भण्डारीतर्फ आकर्षित भइरहेको देखिन्छ।

एमालेले आगामी भदौ २०-२२ गते विधान महाधिवेशन गर्ने निर्णय गरेको छ। ओलीले आफू अनुकूल विधान बनाएर ११ औँ महाधिवेशनबाट फेरि अध्यक्ष बन्ने योजना बनाइरहेका छन्। यही कारण भण्डारीलाई उनले मुख्य चुनौतीको रूपमा लिएका छन्।

हालै बागमतीस्तरीय कार्यकर्तासँग बालुवाटारमा आयोजित भेलामा ओलीले भण्डारीकै कारण पार्टीमा अराजकता बढेको आरोप लगाए। काठमाडौँ जिल्ला अध्यक्ष दीपक निरौलाका अनुसार ओलीले ‘च्यासलले पार्टी सदस्यता खायो’ भन्ने हल्ला गलत भएको बताए। ओलीले भनेका थिए- ‘सदस्यता खाएको होइन, निवेदन दिइएको छैन। प्रक्रिया पूरा नभएसम्म व्यक्तिगत इच्छाले मात्र सदस्यता नवीकरण हुने कुरा होइन, पार्टीको निर्णय आवश्यक पर्छ।’

एमाले नेताहरूका अनुसार भण्डारीले एक वर्षअघि नै सदस्यता नवीकरण गरेकी थिइन्। विगतमा सल्लाहमै ओलीले भण्डारीलाई राजनीतिमा फर्कन आग्रह गरेका थिए। तर अहिले सम्भावित प्रतिस्पर्धी हुने जोखिम देखेपछि ओली पक्षले उनलाई अस्वीकार गरेको हो। भण्डारीले यसअघि नै ‘आवश्यक परे एमाले अध्यक्ष बन्न सक्छु’ भन्ने धारणा सार्वजनिक गरेकी थिइन्।

ओलीले भण्डारीसँग जोडिएका विवाद र जबज (जनताको बहुदलीय जनवाद) को विषयमा पनि प्रहार गरेका छन्। उनले भने, ‘जबज कुनै परिवारको सम्पत्ति होइन। यसलाई फाउन्डेसनले मात्र बचाउँछ भन्ने गलत हो। जबजलाई पार्टीले र आन्दोलनले बचाउँछ।’

भण्डारीले भने फाउन्डेसनमार्फत जबज प्रचार गर्ने घोषणा गरेकी छन्। नयाँ भवन उद्घाटन कार्यक्रममा उनले ‘जबज कमजोर भएको छ, फाउन्डेसनले यसलाई सबल बनाउनेछु’ भनेकी थिइन्। तर ओलीको बुझाइमा फाउन्डेसन भण्डारी परिवारको नियन्त्रणमा पुगेको छ, किनभने अध्यक्ष उनकी छोरी उषाकिरण भण्डारी छिन्। यही कारण ओलीले ‘एमालेमा मलाई चुनौती दिने विद्यादेवी भण्डारी नै हुन् स्वीकार गर्दै उनीमाथि प्रहार बढाएका छन्।

भेलामा ओलीले भने, ‘विद्याजीबाहेक मलाई धक्का दिने कसैको दम छैन। उहाँले छाड्नुभयो भने सबै कुरा मिल्छ। विद्याजी पार्टीको सम्पत्ति भएकीले उहाँलाई सम्मान गर्नुपर्छ, तर लालगेडी भएर पार्टी चल्दैन। उहाँको भविष्य छैन।’

‘भीम रावल बन्छिन् विद्या’

ओलीले बालुवाटारको भेलामा विद्याले चुनाव नजित्ने ठोकुवा गरेका थिए। निरौलाका भनाइमा ओलीले भण्डारीले चुनाव जित्न नसक्ने र पछि भीम रावल बन्ने बताएका थिए।

यसअघिको महाधिवेशनमा ओलीसँग रावल भिडेका थिए। अध्यक्षको निर्वाचनमा हारेका रावल लामो समय एमालेमा रहेनन्। एमाले र एमाले नेतृत्वको आलोचना गरेको भन्दै उनीमाथि कारबाही गरिएको छ।

अनि खनिए ईश्वर पोखरेलमाथि

लामो समय ओलीको निकटस्थ भएर राजनीति गरेका एमाले वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेल अहिले भण्डारी पक्षमा खुलेका छन्। भदौ ५ को फाउन्डेसनको कार्यक्रम उद्घाटनमा समेत पोखरेलको उपस्थिति थियो।

उनले सोही कार्यक्रमबाट ओलीलाई काउन्टर दिए भने भण्डारीलाई ‘बल’ दिए। फाउन्डेसनलाई ‘मौसमी नबन्न’ समेत उनले निर्देशन दिएका थिए। यसै पनि ओलीसँग उनको सम्बन्ध बिग्रिएको चर्चा थियो। बालुवाटारको भेलामा समेत ओलीले पोखरेलको कार्यशैलीप्रति असन्तुष्टि जाहेर गरे।

पोखरेलजस्ता नेतासमेत बाटो बिराएर हिँडेको ओलीले बताएका थिए। ‘यसरी पार्टी कमजोर बनाउन खोज्ने काम सह्य हुँदैन’, ओलीले भनेका थिए। एमालेको गत केन्द्रीय कमिटी बैठकमा नेताहरू युवराज ज्ञवाली, सुरेन्द्र पाण्डे र कर्ण थापाले फरक मत राख्दै असन्तुष्टि जनाएका थिए। अब भने ईश्वर समेत थपिएको नेताहरू बताउँछन्।

‘आन्दोलन कमजोर बनाउन खोज्नेहरूलाई पार्टीले कहिल्यै स्वीकार गर्दैन, सही विचार प्रस्तुत गर्छु, फरक मत राखिरहनु पर्दैन, त्यो इतिहासकै रूपमा आउँछ, एमालेलाई कमजोर बनाउन खोज्नेहरू सफल हुने छैनन्, विधान अधिवेशन हाम्रो एकताको अधिवेशन हुनेछ, नत्र महाधिवेशनमा हिसाबकिताब हुनेछ, पार्टीप्रति आमकार्यकर्ताको चाहना यही हो’, उनले भनेका थिए।

रविदेखि राजेन्द्रसम्मलाई कटाक्ष

ओलीले बालुवाटारको बैठकमा प्रतिस्पर्धी दलका नेताका विषयमा समेत बोलेका छन्। निरौलाका अनुसार ओलीले रवि लामिछानेलाई आफूले राजनीतिक रूपमा उदाएका दिनदेखि साथ दिएको बताएका थिए। अहिले लामिछाने आफ्नै कर्मले जेल पुगेका उनले दाबी गरे।

राजेन्द्र लिङ्देनलाई झापामा जिताउन एमालेले सहयोग गरेको उदाहरण दिँदै उनले अन्य दलहरूसँगको व्यावहारिक सम्बन्धबारे कार्यकर्तालाई सम्झाए। उनले लिङ्देनलाई अब झापामा चुनाव जितेर देखाउन पनि चुनौती दिए।

सचिवालयको खण्डन

ओलीको सचिवालयले सञ्चारमाध्यम र सामाजिक सञ्जालमा विद्या भण्डारीका सम्बन्धमा सार्वजनिक अभिव्यक्तिप्रति ध्यानाकर्षण भएको जनाएको छ। भदौ ११ गते पार्टीको दोस्रो विधान महाधिवेशनको पूर्वसन्ध्यामा काठमाडौँ जिल्लाबाट प्रतिनिधित्व गर्ने महाधिवेशन प्रतिनिधिहरुसँगको अनौपचारिक छलफल र भेटघाट कार्यक्रममा व्यक्त गरेको भनाइलाई हवाला दिएर कतिपय अनलाइन सञ्चारमाध्यम र सामाजिक सञ्जालमा सम्प्रेषित सूचना र समाचारका सम्बन्धमा प्रधानमन्त्रीको सचिवालयको ध्यानाकर्षण भएको जनाएको छ।

‘उक्त कार्यक्रम कुनै प्रशिक्षणमूलक थिएन, काठमाडौँ उपत्यकामै हुने विधान महाधिवेशनको पूर्वसन्ध्यामा काठमाडौँका महाधिवेशन प्रतिनिधिसँग अनौपचारिक भेटघाट मात्र थियो,’ सचिवालयले भनेको छ, ‘भदौ ११ गते नै विधान महाधिवेशन हुने ललितपुर जिल्लाका पार्टी अध्यक्ष र पदाधिकारीसँग पनि अध्यक्ष ओलीको भेटघाट भएको थियो।

काठमाडौँका प्रतिनिधिसँग अध्यक्ष ओलीले बोल्दै नबोलेका ‘एमालेमा मलाई धक्का दिन विद्या भण्डारीबाहेक कसैको दम छैन, विद्याले छाडे सबै मिल्छ’ जस्ता भ्रामक र मनगढन्ते विषय स्वार्थपूर्ण रूपमा बाहिर ल्याइएको देखिएको सचिवालयको टिप्पणी छ।

भेटघाटमा अध्यक्ष ओलीले नेपालमा वामपन्थी आन्दोलनको ऐतिहासिक र संघर्षपूर्ण विगतको पृष्ठभूमि, पार्टीको हितविपरीत व्यक्तिगत स्वार्थमा लाग्दा आन्दोलनलाई हुन पुुगेका क्षति, अहिले पार्टीले लिएको नीति र पार्टीको केन्द्रीय कमिटीको पछिल्लो निर्णय, अहिलेको सरकारले विकास र सुशासनका लागि गर्दै आएका सकारात्मक कामलगायत विषयमा आफ्नो दृष्टिकोण राखेको सचिवालयले जनाएको छ।