शिक्षा विधेयकमाथि भट्टराईको टिप्पणी- व्यापारीहरूको दादागिरी र दलहरूको अवसरवादिताले अवस्था बिगारे

हिमाल प्रेस ५ भदौ २०८२ १२:३७
346
SHARES
शिक्षा विधेयकमाथि भट्टराईको टिप्पणी- व्यापारीहरूको दादागिरी र दलहरूको अवसरवादिताले अवस्था बिगारे

काठमाडौँ- नेपाल समाजवादी पार्टी (नयाँ शक्ति)का अध्यक्ष तथा पूर्वप्रधानमन्त्री डा.बाबुराम भट्टराईले शिक्षा क्षेत्रको व्यापारीकरण र दलीयकरण नै देश पछाडि पर्नुको प्रमुख कारण भएको बताएका छन्।

विद्यालय शिक्षा विधेयक, २०८० माथि प्रतिनिधिसभाको शिक्षा, स्वास्थ्य तथा सूचना प्रविधि समितिमा अन्तिम छलफल भइरहेका बेला सामाजिक सञ्जालमार्फत आफ्नो धारणा सार्वजनिक गर्दै उनले वर्तमान शिक्षा प्रणालीलाई अस्तव्यस्त, अराजक र गुणस्तरहीन भएको टिप्पणी गरे।

उनले लेखेका छन्, ‘हाम्रो देश पछाडि पर्नुका अनेक कारण छन्। तर, अहिलेको चरणमा एउटै प्रमुख कारण भन्नुपर्दा शिक्षा क्षेत्रको अनियन्त्रित व्यापारीकरण, दलीयकरण, गैरजिम्मेवारीपन, गुणस्तरहीनता, अस्तव्यस्तता, अराजकता, मनपरीतन्त्र नै हो भन्दा कुनै अतिशयोक्ति हुँदैन।’

भट्टराईले शिक्षासम्बन्धी विधेयकमाथि भइरहेको बहसलाई ‘राष्ट्रिय तमाशा’ को संज्ञा दिँदै प्रमुख दलहरूको अवसरवादीता, शिक्षा व्यापारीहरूको दादागिरी, शिक्षकहरूको स्वार्थ, अभिभावक र विद्यार्थीहरूको निराशालाई देख्दा विवेकशील नागरिकको शीर ननिहुराई बस्न नसक्ने टिप्पणी गरेका छन्।

संविधानको धारा ३१ (२) मा प्रत्येक नागरिकलाई आधारभूत तहसम्म अनिवार्य र निःशुल्क तथा माध्यमिक तहसम्म निःशुल्क शिक्षा पाउने हक सुनिश्चित भइसकेको स्मरण गराउँदै उनले राज्यकै जिम्मेवारीमा शिक्षालाई ल्याउनुपर्ने बताए।

उनले भने,‘कसैले कुनै पनि खोल ओढेर शिक्षाको व्यापार गर्ने र राज्यको उच्च कुर्सीमा बसेर ल्यांगल्यांग गर्ने ठाउँ कहाँ रहन्छ? धनीहरूले परोपकारको उद्देश्यले नि:शुल्क शिक्षा दिन सक्छन् तर, मुनाफाका लागि निजी विद्यालय खोल्न पाइँदैन।’

अर्थमन्त्रीका रूपमा २०६५/६६ को बजेटमार्फत निजी विद्यालयलाई कर दायरामा ल्याएर क्रमशः गैरनाफामूलक बनाउन आफूले नीति अघि सारेको भट्टराईले स्मरण गरे। तर पछिल्ला सरकारले शिक्षा व्यापारीहरूको दबाबमा त्यो नीति तुहाएको आरोपसमेत उनले लगाए।

उनले भने,‘अब पनि संसदले संविधानको मर्म अनुरूप शिक्षासम्बन्धी कानून बनाएर सबै धनी–गरिब नागरिकका छोराछोरीलाई बराबरी रूपमा गुणस्तरीय र जीवनोपयोगी शिक्षामा पहुँच सुनिश्चित नगरे जनआक्रोशको आँधीलाई कसैले रोक्न सक्दैन।’

यस्तो छ डा.भट्टराईको भनाइ  

हाम्रो देश पछाडि पर्नुका अनेक कारण हुनसक्छन् र छन्। तर अहिलेको चरणमा एउटै प्रमुख कारण भन्नुपर्दा शिक्षा क्षेत्रको अनियन्त्रित व्यापारीकरण, दलीयकरण, गैरजिम्मेवारीपन, गुणस्तरहीनता, अस्तव्यस्तता, अराजकता, मनपरीतन्त्र नै हो भन्दा कुनै अतिशयोक्ति हुँदैन।
केही समयदेखि शिक्षासम्बन्धी विधेयकवारे भैरहेको राष्ट्रिय तमाशा, प्रमुख राजनीतिक दलहरूको चरम अवसरवादीता, शिक्षा व्यापारीहरूको नांगो दादागिरी, शिक्षकहरूको स्वार्थान्धता, निरीह अभिभावक र कोमल विद्यार्थीहरूको निराशालाई हेरेर कुनै पनि विवेकशील र स्वाभिमानी मान्छे शीर ननिहुराई बस्न सक्दैन।
दशकौंको बलिदानीपूर्ण संघर्षपछि निर्वाचित जनप्रतिनिधीहरूले बनाएको देशको पहिलो संविधान अर्थात् मूल कानूनमा शिक्षालाई प्रत्येक नागरिकको ‘हक’ मानेर स्पष्ट भाषामा धारा ३१(२) मा ” प्रत्येक नागरिकलाई राज्यबाट आधारभूत तहसम्मको शिक्षा अनिवार्य र निःशुल्क तथा माध्यमिक तहसम्मको शिक्षा निःशुल्क पाउने हक हुनेछ” भनिसकेपछि कसैले कुनै पनि खोल ओढेर शिक्षाको व्यापार गर्ने र राज्यको उच्च कुर्सीमा बसेर ल्यांगल्यांग गर्ने ठाउँ कहाँ रहन्छ?
हो, कुनै धनाढ्यले परोपकारको उद्देश्यले देशको कानूनभित्र रहेर पूर्ण रूपले निःशुल्क शिक्षा प्रदान गर्नसक्छ तर मुनाफाकोनिम्ति गर्न सक्दैन र हुँदैन। उच्च शिक्षावारे हाम्रो जस्तो गरीब देशले केही समयकोनिम्ति सहायक भूमिकाको रूपमा निजी क्षेत्रको सहयोग लिनसक्छ।
यही कुरालाई ध्यान दिंदै संविधान बनिनसकेको अवस्थामा पनि मैले अर्थमन्त्रीको रूपमा २०६५/६६ को बजेट मार्फत् पहिले खुलिसकेका निजी स्कूलहरूलाई शुरूमा करको दायरामा ल्याउने र क्रमशः गैरनाफामूलक बनाउँदै अन्ततः शिक्षालाई पूर्ण रूपले राज्यको दायित्वमा ल्याउने नीति अघिसारेको थिएँ। पछिल्ला सरकारहरूले शिक्षा व्यापारीहरूको प्रभावमा परेर त्यो कसरी तुहाँउँदै लगे अथवा सरकार नै उनीहरूको कब्जामा पर्दै गयो इतिहास आफै साक्षी छ।
अव पनि संसदले संविधानको मर्म अनुरूप शिक्षासम्बन्धी कानून बनाउँदैन र सबै धनीगरीब नागरिकका छोराछोरीलाई बराबरी रूपमा गुणस्तरीय र जीवनोपयोगी शिक्षामा पहुँचको हक स्थापित गर्दैन भने जनआक्रोशको आँधीलााई कसैले पनि रोक्न सक्नेछैन।
प्रकाशित: ५ भदौ २०८२ १२:३७

प्रतिक्रिया

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

8 + fourteen =


© Nepali horoscope

© Gold Price Nepal

© Nepal Exchange Rates
© Nepal weather forecast