तीनकुने घटनाबारे गृहमन्त्री : प्रहरी संयम नभएको भए अझै मानवीय क्षति हुन्थ्यो

काठमाडौँ- गृहमन्त्री रमेश लेखकले प्रहरीले संयमता अपनाउँदा तीनकुने घटनामा थप क्षति नभएको बताएका छन्।

शुक्रबार प्रतिनिधिसभाको राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिको बैठकमा बोल्दै गृहमन्त्री लेखकले प्रहरीले अत्यन्तै संयमता अपनाएका कारण थप क्षति नभएको बताएका हुन्।

उनले भने,‘सुरक्षा निकायको समन्वयात्मक परिचालन तथा शान्ति सुव्यवस्था कायम गर्न खटिएका सुरक्षाकर्मीहरूले आफू घाइते हुँदा समेत मानवीय क्षति नहोस् भनि अत्यन्तै संयमता अपनाएका कारण थप क्षति हुन पाएन। भीडको उदडण्ता र नेतृत्वकर्ताको उक्साहट हेर्दा प्रहरीले संयमता नअपनाएको भए अझै ठूलो क्षति हुने अवस्था सिर्जना हुने थियो।’

गृहमन्त्री लेखकले अराजकता फैलाएर संविधान र व्यवस्थाप्रति वितृष्णा फैलाउने एकमात्र उद्देश्यका साथ राजावादी समूहले तीनकुनेमा हिंसक घटना घटाएको बताए। चैत १५ गते तीनकुने क्षेत्रमा भएको घटनाको निष्पक्ष छानबिन हुने उनको भनाइ छ।

लेखकले आगामी दिनमा संविधान र व्यवस्थाविरोधी अराजक गतिविधिलाई कानुनको दायरमा ल्याई नागरिकमा सुरक्षाको प्रत्याभूति दिलाउने र लोकतान्त्रिक अधिकारको निर्वाध उपभोग गर्न पाउने वातावरण निर्माण गर्ने कुरामा सरकार थप क्रियाशील भएर काम गर्ने विश्वास दिलाए।

उनले शान्तिपूर्वक भेला हुन पाउने संविधान प्रदत्त अधिकारको अवमूल्यन हुनेगरी भएको तोडफोड, विध्वंश तथा आक्रमण कुनै राजनीतिक दर्शन, विचार र आदर्शबाट प्रेरित भएको भनेर अनुमानसमेत गर्न नसकिने जिकिर गरे।

‘आफ्ना असहमतिहरू शान्तिपूर्वक राख्ने र जनमतबाट अनुमोदित हुने अधिकार संविधानतः सुनिश्चत हुँदाहुँदै अराजक शैलीमा भएको घटनाको कानुनी र नैतिक दायित्व यसका आयोजक र संलग्नहरूले नै लिनु पर्दछ भन्ने कुरामा सरकार प्रस्ट छ र सोहीअनुसार गम्भीरतापूर्वक अनुसन्धान गरी दोषीमाथि कानुनबमोजिम कारबाही गरिने कुरामा विश्वस्त रहन आग्रह गर्दछु,’ गृहमन्त्री लेखकले भने, ‘आगामी दिनमा यस प्रकारका गैरजिम्मेवार, अराजक र उदण्डतापूर्ण गतिविधि हुन नदिन सरकार प्रतिबद्ध रहेको व्यहोरा निवेदन गर्दछु। साथै यस किसिमका अराजक गतिविधिहरूमा संलग्न नहुन सम्मानित समितिमार्फत आमनागरिकहरूमा अपिलसमेत गर्दछु।’

उनले संविधान प्रदत्त विचार र अभिव्यक्तिको स्वतन्त्रता र विनाहातहतियार शान्तिपूर्वक भेला हुन पाउने नागरिक अधिकारको चरम अवमूल्यन हुनेगरी व्यक्तिका निजी सम्पत्ति, सञ्चारगृह, राजनीतिक दलका कार्यालय, व्यापारिक केन्द्र तथा सवारी साधानमा भएको तोडफोड, विध्वंश तथा आक्रमण कुनै राजनीतिक दर्शन, विचार र आदर्शबाट प्रेरित हुन नसक्ने उल्लेख गरे।

गृहमन्त्री लेखकले तीनकुने क्षेत्रमा नियोजित रूपमा अराजक घटना घटाइएको बताए।

‘घटनाक्रमलाई विश्लेषण गर्दा यो नियोजित रूपमा अराजकता फैलाउने आपराधिक तथा विध्वंशात्मक कार्य भन्ने कुरामा विवाद हुन सक्दैन। आफ्ना असहमतिहरू शान्तिपूर्वक राख्न संविधानले अधिकार दिएको छ। तर, अराजक शैलीमा भएको लुटपाट, तोडफोड र आगलागी तथा सुरक्षाकर्मीमाथि गाडी गुडाउनेसम्मको प्रयास अक्षम्य र भत्र्सनायोग्य छ,’ उनले भने,‘यस्तो कार्यको कानुनी दायित्व यसका रचनाकार तथा आयोजक र संलग्नहरूले लिनुपर्दछ भन्ने कुरामा सरकार प्रस्ट छ।’

लोकतन्त्र मास्न खोज्नेहरूको पहिलो निशानामा सञ्चारजगत रहन्छ भन्ने कुरा सञ्चारगृहमा खोजीखोजी भएको आक्रमणबाट समेत पुष्टि भएको बताउँदै उनले सञ्चारकर्मी र सञ्चागृहको सुरक्षामा सरकार संवेदनशील रहेको उल्लेख गरे।

आगामी दिनमा संविधान र व्यवस्थाविरोधी अराजक गतिविधिलाई कानुनको दायरमा ल्याई नागरिकमा सुरक्षाको प्रत्याभूति दिलाउने र लोकतान्त्रिक अधिकारको निर्वाध उपभोग गर्न पाउने वातावरण निर्माण गर्ने कुरामा सरकार थप क्रियाशील भई काम गर्ने उनले बताए।
तीनकुनेमा शान्तिपूर्ण प्रदर्शन गर्ने भनी दुर्गा प्रसाईँको समूहले स्थानीय प्रशासनबाट अनुमति लिएको बताउँदै उनले प्रसाईं स्वयंले भीडलाई उत्तेजित बनाउन काम गरेको जिकिर गरे।

‘प्रदर्शनका क्रममा अगुवामध्येका एक दुर्गा प्रसाईँ स्वयंले दिउँसो बा.प्र.०१–९२८ च ०२०१ नम्बरको गाडी हाँकी अश्लिल शब्द प्रयोग गरी भीडलाई उत्तेजित बनाउँदै सुरक्षाकर्मीहरूलाई किच्ने नियतका साथ सुरक्षा घेरा तथा ब्यारिकेटमाथि बलपूर्वक गाडी हाँकेपछि माहोल बिग्रिन पुगेको थियो,’ लेखकले भने,‘घटनालगत्तै भीड उत्तेजित भई सुरक्षाकर्मीमाथि ढुंगामुढा र सिसाका बोतललगायतले प्रहार गरेका थिए।’

कार्यक्रमस्थलबाट अगुवा भनिएका व्यक्तिहरूले नै भीडलाई उत्तेजित बनाउने गरी ‘सबै साथीहरू परपर बसेर हेर्ने होइन, अगाडि बढ्नोस्, संसद भवनलाई इंगित गर्दै बानेश्वरतर्फ अगाडि बढ्नोस जस्ता निर्देशन दिएपछि अनियन्त्रित बनेको भीडलाई नियन्त्रणमा लिन प्रहरीले मौखिक रूमा पटकपटक सचेत गराएको’ लेखकको भनाइ छ।
भीड आक्रामक भएपछि तितरबितर गरी स्थिति नियन्त्रणमा लिन प्रहरी बल प्रयोग गर्न बाध्य भएको उनले बताए।

लेखकले भने,‘अनियन्त्रित भीडले सडकको ट्राफिक आइल्याण्ड भत्काउने, तोडफोड गर्ने, सुरक्षाकर्मीमाथि हरतरहले आक्रमण गर्ने जस्ता उत्छृंखल गतिविधि निरन्तर जारी राख्दै नजिकै रहेको इन्द्रेणी सहकारीको भवनमा ढुंगा हान्ने तथा आगजनी गर्ने कार्य सुरू गरेका थिए। आगजनी नियन्त्रणमा लिन सुरक्षाकर्मीबाट हरसम्भव प्रयास भए तापनि आगो निभाउन आउँदै गरेको दमकल तथा सुरक्षा निकायको गाडीमाथि भीडले आक्रमण गरी अवरोध गरेकाले तत्काल आगो नियन्त्रण गर्न नसकिएको हो।’

गृहमन्त्री लेखकले प्रतिनिधिसभा सदस्य धवलशम्शेर राणासहित आपराधिक कार्यमा संलग्न १४८ जना व्यक्तिहरूलाई नियन्त्रणमा लिइएकोमा ६६ जनामाथि जिल्ला अदालतबाट अनुमति लिई अनुसन्धान भइरहेको र अन्य ८९ जनालाई परिवारको जिम्मा लगाइएको जानकारी दिए।

‘घटनाको छानबिन जारी रहेको हुँदा संलग्न थप मानिसहरूमाथि अनुसन्धान हुन सक्नेछ। तथ्य र प्रमाणमा आधारित भई निष्पक्ष र स्वतन्त्र अनुसन्धान गर्न निर्देशन दिइएको र सोको सुनिश्चितता गरिने कुरामा म विश्वास दिलाउन चाहन्छु,’ उनले भने।