अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प। तस्बिर : एपी/रासस
काठमाडौँ- अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बुधबार अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारमार्फत सबै सामान आयतमा करको नयाँ दर लागू गरेका छन्। ट्रम्पले अन्य देशहरूले उच्च शुल्क र व्यापार अवरोध लगाएर अमेरिकाबाट फाइदा लिइहरेको बताउँदै नयाँ कर लगाउनुपरेको घोषणा गरेको बीबीसीले जनाएको छ।
यसलाई ट्रम्पले अमेरिकाको आर्थिक स्वतन्त्रताको घोषणा भनेका छन्। यसको असर संसारभर पर्ने चर्चा हुन थालेको छ। व्यापार युद्ध बढ्दा अमेरिकामा आर्थिक वृद्धिदर सुस्त र मूल्य वृद्धि उच्च हुने अनुमान गर्न थालिएको छ।
अर्थविज्ञ डिल्लीराज खनाल अमेरिकाले लागू गरेको आयात करको असर नेपालजस्ता देशमा पनि पर्ने बताउँछन्। बढी प्रभाव भने विकसति देशको व्यापारमा पर्ने उनले बताए। ‘व्यापारमा आआफ्नो नीति हुन्छ। करका कारण नीतिमै प्रभाव पर्छ। करको दरले व्यापार, नियात र उत्पादनमा समस्या हुन्छ’, खनालले भने।
अमेरिकाको पछिल्लो कर नीतिकै कारण विश्वका कतिपय देश आर्थिक मन्दीमा डुब्न सक्ने उनको अनुमान छ।
अमेरिकाले अप्रिल ५ मा १० प्रतिशत शुल्क लगाउन सुरु गर्ने बताए पनि केही राष्ट्रका लागि उक्त शुल्क ९ अप्रिलदेखि मात्र लागू हुनेछ।
अमेरिकाले चीनलाई ५४ प्रतिशत, भारतलाई २६ प्रतिशत, कम्बोडियालाई ४९ प्रतिशत, भियतनामलाई ४६ प्रतिशत, थाइल्यान्डलाई ३६ प्रतिशत, ताइवानलाई ३२ प्रतिशत, दक्षिण अफ्रिकालाई ३० प्रतिशत, जापानलाई २४ प्रतिशत र युरोपेली देशलाई २० प्रतिशत कर तोकेको छ।
नेपाललगायत अन्य देशमाथि १० प्रतिशत आधारभूत ट्यारिफ लगाउने घोषणा गरिएको छ। अप्रिल ५ देखि लागू हुने १० प्रतिशत आधारभूत शुल्कमा संयुक्त अधिराज्य सिंगापुर, ब्राजिल, अस्ट्रेलिया, न्युजिल्यान्ड, टर्की, कोलम्बिया, अर्जेन्टिना, एल साल्भाडोर, यूएई र साउदी अरेबिया छन्।
नेपालबाट अमेरिका निर्यात हुने सामान
नेपालमा पनि निर्यातमा १० प्रतिशत कर लाग्ने भएको छ। नेपालबाट अमेरिका निकै थोरै वस्तु निर्यात हुने भए पनि नयाँ कर नीतिले निर्यात व्यापारमा संलग्न व्यवसायीलाई केही मात्रमा भार थपिने देखिन्छ।
नेपाल र अमेरिकाबीच सन् २०११ मा टिफा सम्झौता भएको थियो। त्यसयता व्यापार, लगानी र प्राविधिक साझेदारी हुँदै आएको छ। अमेरिकाले २०७२ सालको भूकम्पपछि दिएको एनटीपीपीको सुविधा दिएको थियो। उक्त सुविधाको अवधि पनि डिसेम्बरमा सकिँदै छ।
नेपालबाट अमेरिका निर्यात हुने मुख्य वस्तुहरूमा गलैँचा, तयारी पोसाक, कुकुर र बिरालोको आहारा, छुर्पी, ऊनी र फेल्टका सामान, ग्लासवेयर, पस्मिना सल, सारयुक्त तेल, संगीतका सामान, नेपाली हातेकागज तथा क्रिसमसका सामग्री रहेको भन्सार विभागको तथ्यांक छ। अर्थविद् केशव आचार्य अमेरिका ज्यादै थोरै सामान नियात भए पनि त्यहाँको नयाँ कर नीतिले केही असर गर्ने बताउँछन्।
आचार्यका अनुसार नेपालबाट थोरै भए पनि अमेरिकासँग राम्रै व्यापार भइरहेको छ। ‘अमेरिकाको नयाँ कर नीतिपछि सरकारले कूटनीतिक छलफल गर्नुपर्छ। दक्षिण एसियामा सबैभन्दा कम नेपाललाई कर तोकिएको छ। यसको नेपाली व्यापारिक फाइदा लिन सक्नुपर्छ’, उनले भने।
