हिमाल प्रेस 
काठमाडौँ- चैत ६ देखि काठमाडौँ चलेको तेस्रो ‘नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाट्य महोत्सव’ (नेटफिस्ट) मंगलबार अर्थात चैत १२ गते सकिएको छ। अमजद परवेजको निर्देशन र रमेश रञ्जनको लेखन रहेको मैथिली नाटक ‘सामा चाको सामा चाको अहिवा हे’ मञ्चनसँगै महोत्सवको सकिएको हो।
थापागाउँस्थित मण्डला थिएटरको प्रांगणमा नेपाल संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानकी कुलपति नीशा शर्माले दमाहा बाजा बजाउँदै महोत्सव सुरु गरिएको थियो।
महोत्सवमा थिएटरको दुई हलमा १२ देशका १७ नाटक मञ्चन भए। जापान र नेपालको ‘कन्दाता एन्ड शकुन्तला’, भारतको ‘एबओर्जिनल क्राइ’ र ‘तमासा’, चीनको ‘मोचौ मोचौ’, ट्युनिसियाको ‘एसेच’, इरानको ‘एन्टिगोनी’, लिथुवानीया र स्पेनको ‘अराइभ्ड’, चीनको ‘चार्मिङ जिन्जु ओपेर एपिसोड्स’लगायत नाटक थियो। नेपालबाट ‘झोडा’ र ‘सामा चाको सामा चाको अहिवा हे’ छनोटमा परेका थियो।
महोत्सवमा रंगमञ्चसँगै कला संस्कृति, सिनेमा, मिडिया, नीति, राजनीतिलगायत विविध विषयमा हरेक दिन छलफल भयो। महोत्सवको पहिलो अन्तक्र्रिया यही विषयकेन्द्रित थियो। ‘रैथाने ज्ञानको उज्यालो’ शीर्षकमा अध्येताद्वय भोगिराज चाम्लिङ र गुरुङ सुशान्तबीच संवाद भयो।
‘नेपाली रंगमञ्च र सिनेमा’को मितेरीपथबारे सेसनमा निश्चल बस्नेत, केकी अधिकारी, दीपक रौनियार र आशान्त शर्माले सहजकर्ता श्रीजु सरलसँग आफ्ना अनुभव साटे। ‘मिडियाको आँगनमा रंगमञ्च’ शीर्षकमा सम्पादक सन्तगाहा मगर र सम्पादक जनकराज सापकोटा वक्ता थिए। पत्रकार पुष्पा केसीले छलफल सञ्चालन गरिन्।
लेखक प्रभाकर गौतमले सत्र सञ्चालन गरेको ‘राजनीतिमा कलानीति’ शीर्षकको अर्को सत्रमा पूर्वसंस्कृति मन्त्री सदन किराँती, युवा नेता रामकुमारी झाक्री र ठाकुर गैरेले कलानीतिको खाँचो र सुधारबारे धारणा राखे।
महोत्सवको अन्तिम दिन छलफलका दुई सत्र थिए। पत्रकार समर्पणश्रीले ‘जनप्रतिनिधिहरुसँग गाउँ गाउँमा सिंहदरबार : ठाउँठाउँमा थिएटर’ शीर्षकको सत्र चलाए। सेसनमा दिक्तेल रुपाकोट, मझुवागढी नगरपालिका प्रमुख, बुढानिलकण्ठ नगरपालिकाकी उपप्रमुख र रंगकर्मी चेतन आङ्थोपोले सो विषयमा चर्चा गरे।
महोत्सवकै आकर्षण मानिएको अन्तिम छलफलमा दुई फरक पुस्ताका प्रतिभाशाली कलाकार हरिवंश आचार्य र विजय बरालबीच संवाद भयो। सिमली छायामा बसी शीर्षकको छलफलमा हरिवंशसँग बिजयले आफ्नो रंगमञ्च र फिल्मका नयाँ पुराना सन्दर्भको चर्चा गरे।
नाटकसँगै फेस्टिभलमा कविता, नृत्य, संगीत, चित्रकलालगायत अन्य कलात्मक प्रस्तुतिहरु समेटिएका थियो। स्कटल्यान्ड, चीन र जर्मनीका कलाकारले तीन फरक कार्यशाला आयोजनासमेत गरे।
निटफेस्टका अध्यक्ष तथा अभिनेता दयाहाङ राईले महोत्सवमा भएका मञ्चन, प्रस्तुति र दर्शकको उत्साहजनक सहभागिताले आफूलाई सन्तुष्ट बनाएको र महोत्सवलाई निरन्तरता दिन उर्जा थपेको बताए।
‘हिजोको रंगमञ्चको यात्रादेखि आजसम्म आइपुग्दा हामीलाई पुरानो पुस्ताले आफ्नो ज्ञान र अनुभव हस्तान्तरण गर्नुभयो। आज हामी हाम्रो पुस्ताले सिकेको ज्ञान र अनुवलाई नयाँ पुस्तामा हस्तान्तरण गर्ने प्रक्रियामा छौं,’ उनले भने, ‘महोत्सवको तेस्रो संस्करणमा हामीले रैथाने ज्ञानको उज्यालो थिममा त्यही हस्तान्तरणको अभ्यास गर्यौं।’
महोत्सवमा विभिन्न देशबाट सयभन्दा बढी कलाकार सहभागी थिए। एक हप्ता चलेको महोत्सवमा हजारौं स्रोता दर्शकले सहभागी जनाए। महोत्सव संयोजक केदार श्रेष्ठले भने, ‘विश्वभरका कलाकार र नेपाली कलाकारले एक अर्काको कामबाट सिक्ने अभ्यास हो महोत्सव। निटफेस्टको एक हप्ता सांस्कृतिक विविधताको आदान प्रदानमा बित्यो। यही नै महोत्सवको उपलब्धी हो।’
