हिमाल प्रेस 
काठमाडौँ- काठमाडौँ महानगरपालिकाले चैत १२ गतेदेखि प्रजनन उमेरका महिलाको स्तन र पाठेघरको मुखको क्यान्सरको निःशुल्क परीक्षण र प्रारम्भिक उपचार गर्ने भएको छ। कामपा स्वास्थ्य विभागले चिकित्सा विज्ञान राष्ट्रिय प्रतिष्ठान, वीर अस्पतालसँगको सहकार्यमा परीक्षण र उपचार सञ्चालन गर्ने जनाएको छ।
गत वर्ष वैशाख १२ गते गरिएको परीक्षणमा छुटेका प्रजनन उमेरका महिला र परीक्षणका क्रममा पोजेटिभ देखिएका महिलालाई लक्षित वर्गमा राखी यस वर्ष पनि उक्त कार्यक्रमलाई निरन्तरता दिइएको कार्यक्रमका फोकल पर्सन चन्द्रा भट्टले जानकारी दिइन्।
उनका अनुसार परीक्षणमा जानुअघि आफू नजिकैको स्वास्थ्य प्रवर्द्धन केन्द्रमा गएर विवरण टिपाउनुपर्छ। यसरी विवरण टिपाएपछि केन्द्रबाट ‘रेफरल’ टिकट प्राप्त हुने बताउँदै उक्त टिकट लिएर वीर अस्पताल सर्जिकल भवनको भुइँ तलामा जचाउन सकिने उनले जानकारी दिइन्।
भट्टले भनिन्, ‘स्वास्थ्य प्रवर्द्धन केन्द्रमा टिपिएका विवरण जाँच गर्ने ठाउँमा हेर्न सकिने भएकाले जचाउने ठाउँमा नाम दर्ता गर्न लाइनमा बस्नु नपरोस्। जाँच प्रक्रिया सहज होस् भनेर आफू नजिकैको केन्द्रबाट नाम टिपाउने र रेफरल टिकट लिने प्रबन्ध गरिएको हो।’
परीक्षणका क्रममा महिलाको स्तनको क्लिनिकल जाँच हुनेछ। ‘प्रारम्भिक जाँचका क्रममा शंका लागेमा अल्ट्रासाउन्ड गरिन्छ। यसपछि मेमोग्राफीका लागि पठाइन्छ। पाठेघरको मुखको क्यान्सरका लागि ३० देखि ६० वर्ष उमेर समूहका सबै महिलाको एचपीभी डीएनए पीसीआर (ह्युमन प्यापोलिमा भाइरस) परीक्षण हुन्छ। यसबाट पोजेटिभ रिपोर्ट आयो भने कल्पोस्कोपी र बायोप्सी गरिन्छ,’ उनले भनिन्।
कामपाका मेडिकल अधिकृत डा. दिवस न्यौपानेका अनुसार ह्युमन प्यापोलिमा भाइरस (एचपीभी) पाँचदेखि १० वर्षसम्म रहिरह्यो भने पाठेघरको मुखमा क्यान्सरको जोखिम रहन्छ। तीसदेखि ६० वर्ष समूहका महिलाले हरेक पाँच वर्षमा एकपटक यसको परीक्षण गराउनुपर्ने उनले सुझाव दिइन्।
एक जनाभन्दा धेरै पुरुषसँग यौन सम्पर्क भएका, १६ वर्षभन्दा कम उमेरमा यौन सम्पर्क भएका, महिनावारी भएको पहिलो वर्षभित्रै यौन सम्पर्क भएका, एचआइभीजस्ता यौनजन्य सङ्क्रमण भएका, एचपिभीको सङ्क्रमण देखिएका, धुमपान गर्ने, प्रतिरक्षा प्रणाली कमजोर भएका, धेरैपटक गर्भवती भएका, कहिल्यै जाँच नगराएका महिलालाई पाठेघरको मुखको क्यान्सरको हुने जोखिम हुने न्यौपानेले बताइन्। कामपाले गत वैशाखमा पनि निःशुल्क परीक्षण सञ्चालन गरेको थियो।
